Komisja Europejska proponuje utworzenie puli talentów – platformy informatycznej, pozwalającej na rekrutację kandydatów z państw trzecich do pracy w zawodach deficytowych w UE.

Liczba ludności w wieku produkcyjnym w Europie ciągle spada, co wywiera coraz większą presję na systemy emerytalne i ochrony socjalnej, wpływa negatywnie na ich długoterminową stabilność. Starzenie się społeczeństwa prowadzi do niedoboru pracowników na rynku europejskim, zwłaszcza w takich sektorach, jak: budownictwo, turystyka, hotelarstwo, opieka zdrowotna, transport i logistyka[1]. Według prognoz Europejskiego Urzędu Statystycznego, populacja UE w wieku produkcyjnym zmniejszy się w 2070 r. do 56–54 % z notowanych w 2019 r. 65 % całkowitej liczby ludności UE[2].

Postępująca zielona i cyfrowa transformacja gospodarki UE skutkuje natomiast wzrostem zapotrzebowania na wykwalifikowaną siłę roboczą, posiadającą określone kompetencje. Postęp technologiczny zmienia bowiem charakter pracy. Niedopasowanie umiejętności o charakterze jakościowym, a więc brak w UE specjalistów w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych – przetwarzania danych, tworzenia oprogramowania, czy zaawansowanej analityki, stanowi barierę dla rozwoju innowacyjności, a w efekcie hamuje wzrost gospodarczy Europy.

Mobilność pracowników w UE

Nierównowaga między podażą pracy i popytem na nią występuje we wszystkich państwach członkowskich UE, ale z odmienną intensywnością, dlatego bardzo ważna jest współpraca w obszarze mobilności pracowników. Za jej koordynację odpowiadają Europejskie Służby Zatrudnienia (ang. European Employment Services – EURES).

Zadaniem EURES jest ułatwianie swobodnego przepływu pracowników pomiędzy państwami członkowskimi UE oraz Szwajcarią, Islandią, Lichtensteinem i Norwegią (tworzącymi Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, ang.  European Free Trade Association – EFTA).

W tym celu EURES prowadzi Portal Mobilności Zawodowej[3], który umożliwia pracodawcom z 31 krajów Europy wyszuki­wanie kandydatów, zaś osobom poszukującym pracy prezentuje informacje na temat wakatów, obejmujące:

• opis stanowiska,
• zakres obowiązków,
• wymagania,
• wynagrodzenie,
• rodzaj umowy o pracę,
• harmonogram czasu pracy.

Z Portalu Mobilności Zawodowej korzysta ponad 1 milion zarejestrowanych użytkowników. Europejski Urząd do spraw Pracy, pełniący funkcję Administratora Danych Osobowych (ADO), przetwarza dane osobowe, związane z profilem zawodowym w Portalu Mobilności Zawodowej:

• imię, nazwisko,
• adres, adres e-mail, telefon, telefon komórkowy, faks,
• płeć,
• data urodzenia,
• obywatelstwo,
• preferencje językowe,
• wykształcenie i doświadczenie zawodowe,
• znajomość języków.

Użytkownik może w dowolnym momencie samodzielnie modyfikować dane osobowe lub trwale usunąć swoje konto.

Dane osobowe są przechowywane w Portalu Mobilności Zawodowej przez okres maksymalnie 2 lat od momentu, w którym osoba poszukująca pracy uzupełniła profil zawodowy. Brak weryfikacji i aktualizacji profilu zawodowego przez okres co najmniej 26 tygodni skutkuje jego niedostępnością dla pracodawców.

Tylko w 2021 r. w UE i EFTA pracowało 1,7 mln pracowników transgranicznych. Główne kraje przeznaczenia, Niemcy, Szwajcaria  i Luksemburg przyciągnęły prawie 60% z nich^[4]. Jednak zdaniem Komisji Europejskiej (KE): „środki ukierunkowane wyłącznie na pracowników z UE prawdopodobnie będą niewystarczające, aby zaradzić istniejącym i przyszłym niedoborom pracowników i kwalifikacji”, dlatego oprócz czerpania z potencjału europejskiej siły roboczej niezbędne jest przyciąganie talentów i umiejętności spoza UE^[5].

Unijna pula talentów

Unijna pula talentów to platforma internetowa, która będzie gromadzić profile zawodowe osób poszukujących pracy z państw trzecich, mających stałe miejsce pobytu poza UE i wspierać ich kojarzenie z wolnymi miejscami pracy, oferowanymi przez pracodawców, mających siedzibę w UE.  

W projekcie rozporządzenia, ustanawiającego wskazane narzędzie, KE zakłada, że podstawą puli talentów będzie Portal Mobilności Zawodowej, wzbogacony o dodatkowe funkcje.

Przetwarzanie na potrzeby stosowania funkcji wyszukiwania i kojarzenia ofert pracy z poszukującymi zatrudnienia na platformie informatycznej będzie ograniczać się do danych osobowych niezbędnych do identyfikacji osób poszukujących pracy z państw trzecich, nie będzie obejmować przetwarzania żadnych szczególnych kategorii danych osobowych.

Zarejestrowane osoby poszukujące pracy z państw trzecich będę mieć prawo wyboru spośród szeregu opcji technicznych w celu ograniczenia dostępu do swoich danych osobowych, na przykład poprzez ograniczenie dostępu do swoich danych kontaktowych.

Profile zawodowe będą obejmować:

• imię, nazwisko,
• dane kontaktowe,
• datę urodzenia,
• obywatelstwo,
• kwalifikacje akademickie i zawodowe, doświadczenie zawodowe, inne umiejętności,
• znajomość języka.

Funkcję ADO będą pełnić Sekretariat Unijnej Puli Talentów oraz krajowe punkty kontaktowe w zakresie wykonywanych przez nie zadań[6].

Opinia EIOD

Zdaniem Europejskiego Inspektora Ochrony Danych (EIOD), próg dostępu do platformy informatycznej będzie dość niski, ponieważ technicznie każdy będzie mógł zarejestrować się jako potencjalna osoba poszukująca pracy z państwa trzeciego. Wobec tego role podmiotów zaangażowanych w funkcjonowanie puli talentów, w tym świadczących usługi wspierające, a zwłaszcza obowiązki tych podmiotów w zakresie przekazywania użytkownikom informacji o przetwarzaniu danych osobowych, powinny być ściśle określone.

EIOD pozytywnie ocenił listę kategorii danych osobowych, które będą zawarte w profilach zawodowych, ale wskazał, że w odniesieniu do danych osobowych pracodawców (lub osób upoważnionych do działania w ich imieniu) katalog powinien zostać uszczegółowiony. W szczególności zalecił sprecyzowanie, że „dane kontaktowe” to dane pracodawcy, który opublikował dane ogłoszenie o wolnym miejscu pracy, które mogą, w razie potrzeby, obejmować imię i nazwisko osób odpowiedzialnych za dane wolne miejsce pracy.

EIOD stwierdził, że Sekretariat Unijnej Puli Talentów i krajowe punkty kontaktowe będą wykonywać różne zadania – o ile Sekretariat Unijnej Puli Talentów będzie wypełniać obowiązki o charakterze administracyjnym, o tyle  krajowe punkty kontaktowe  będą odpowiedzialne za osiągnięcie podstawowych celów inicjatywy. W związku z tym EIOD zalecił bardziej szczegółowe i wyczerpujące określenie kategorii danych osobowych, które mogą być przetwarzane przez każdy z wymienionych podmiotów, w oparciu o ich konkretne zadania[7].

Z pełnym tekstem projektu rozporządzenia można zapoznać się tutaj.

---

[1] European Employment Services, Report on labour shortages and surpluses 2022, dostęp: https://www.ela.europa.eu/sites/default/files/2023-03/eures-labour-shortages-report-2022.pdf

[2] European Statistical Office, Population on 1st January by age, sex and type of projection, dostęp: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/proj_19np/default/table?lang=en

[3] Portal Mobilności Zawodowej jest dostępny pod adresem: https://eures.europa.eu/.

[4] European Commission, Annual report on intra-EU labour mobility 2022, dostęp: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=89&furtherNews=yes&newsId=10545&langId=en

[5] Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijną pulę talentów, s. 20, dostęp: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2023%3A716%3AFIN

[6] Art. 6 projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijną pulę talentów, dostęp: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2023%3A716%3AFIN

[7] European Data Protection Supervisor, Opinion 1/2024 on the Proposal for a Regulation establishing an EU Talent Pool, dostęp: https://www.edps.europa.eu/data-protection/our-work/publications/opinions/2024-01-09-edps-opinion-12024-regulation-eu-talent-pool_en

Treść niniejszego materiału ma wyłącznie charakter informacyjny i nie może być traktowana, jako porada prawna. Zawarte w materiale treści mogą nie wyczerpywać w pełni problemów lub zagadnień prawnych związanych z nowelizowanymi przepisami, orzeczeniami, interpretacjami. Każda sprawa wymagająca wiedzy prawniczej ma swój indywidualny wymiar, co uzasadnia jej indywidualną analizę. Zaleca się uprzednią konsultację konkretnej sprawy z radcą prawnym, adwokatem lub innym wykwalifikowanym prawnikiem. W przypadku jakichkolwiek pytań związanych z przedstawionymi powyżej zagadnieniami prawnymi oraz ich możliwym wpływem na działalność Użytkownika prosimy o kontakt drogą elektroniczną na adres e-mail: kontakt@fibi.com.pl lub pisemnie na adres: ul. Chłodna 64/315, 00-872 Warszawa.